Bệnh viêm gan do virus gây ra là bệnh rất phổ biến, gây ra nhiều tác hại cho sức khỏe thậm chí dẫn đến tử vong. Hiện tại có 6 chủng virus gây ra bệnh viêm gan chính là: HAV, HBV, HCV, HDV, HEV, HGV.
THỰC TRẠNG DỊCH TỄ BỆNH VIÊM GAN
- Hiện trên thế giới thống kê có khoảng 325 triệu người đang mang virus HBV và/hoặc HCV.
- Theo WHO, bệnh viêm gan phổ biến ở các nước phương Đông, vùng Địa Trung Hải và châu Âu.
- Trong đó, Việt Nam nằm trong vùng dịch tễ bệnh, với tỉ lệ mắc phải HCV rất cao (từ 5% lên đến 10%).
Viêm gan do virus HBV và HCV gây ra hơn 1.300.000 ca tử vong mỗi năm, và dù thế giới đang đối mặt với những làn sóng lây nhiễm virus Covid-19, thì mỗi ngày vẫn có hơn hàng ngàn người mất đi vì bệnh Viêm gan.
Viêm gan do Virus HBV và HCV
Trong các loại Virus gây viêm gan thì HBV và HCV là 2 loại virus có độc tính mạnh, gây chứng viêm gan cấp và mãn tính, có thể dẫn đến xơ gan thậm chí là ung thư gan.
Con đường lây truyền của 2 loại Virus này thông qua: đường máu (không sàng lọc khi truyền máu), khi tiêm/chích thuốc, phẫu thuật không vệ sinh dụng cụ kỹ lưỡng, nhiễm trùng bệnh viện (chăm sóc y tế, chu sinh...), thông qua dịch tiết , tình dục không an toàn, mẹ truyền cho con khi mang thai...
Kết quả nghiên cứu tại Việt Nam cho thấy tỷ lệ nhiễm virus viêm gan B của một số nhóm dân cư từ 8 - 25%.
1. Những triệu chứng khi mắc phải viêm gan siêu vi B:
-Virus HBV có cơ chế lây nhiễm khá giống với HIV như lây qua đường máu, từ mẹ sang con, quan hệ không an toàn, nhưng có thể nói HBV nguy hiểm hơn khá nhiều vì có thể tồn tại ngoài môi trường tự nhiên đến 1 tháng và có nguy cơ lây nhiễm cao hơn.
-Bệnh viêm gan siêu vi B có triệu chứng không rõ ràng nên người bệnh rất khó nhận biết, những virus vẫn âm thầm phát triển và làm tổn hại đến gan. Vì vậy, cần phải để ý đến những dấu hiệu nhỏ như:
-
Cơ thể mệt mỏi, ăn uống không ngon miệng.
-
Da và mắt chuyển vàng.
-
Xương khớp đau nhức.
-
Thường xuyên buồn nôn, ói mửa, rối loạn tiêu hóa.
-
Nước tiểu thường xuyên có màu vàng sẫm.
-
Chướng/sưng bụng và đau bụng âm ỉ, đau hạ sườn bên phải.
-
Phân màu xanh xám hoặc sẫm màu.
-
Có hiện tượng xuất huyết dưới da.
2. Xét nghiệm chẩn đoán viêm gan siêu vi B:
Có các phương pháp xét nghiệm bệnh:
-
Xét nghiệm men gan:
-ALT và AST: Nồng độ cao phát hiện tổn thương gan cấp, bị bệnh gan do bia rượu, ung thư gan và xơ gan.
-ALP: Nồng độ cao có thể là triệu chứng của tình trạng tắc nghẽn trong ống mật, và cũng là triệu chứng khi bệnh ung thư khởi phát ở những bộ phận khác trên cơ thể lan sang gan.
-Bilirubin: là nguyên nhân dẫn đến sắc vàng trong bệnh vàng da.
-
Xét nghiệm miễn dịch: có thể chẩn đoán bệnh viêm gan B dựa trên các dấu ấn miễn dịch
-
|
KHÁNG NGUYÊN
|
KHÁNG THỂ
|
|
HBs AG
|
HBs AB (Anti-HBs)
|
|
HBc AG
|
HBc AB (Anti-HBc)
|
|
HBe AG
|
HBe AB (Anti-HBe)
|
-
Xét nghiệm sinh học phân tử: các kỹ thuật thông dụng
-PCR (Polymerase Chain Reaction): RT‐PCR, Real‐time‐PCR, Multiplex‐PCR, Nested PCR.
-Lai phân tử (Dot-Blot)
-Giải trình tự chuỗi (Sequencing)
-RFLP
-
Chẩn đoán hình ảnh: Siêu âm, chụp CT, MRI.
Bệnh viêm gan siêu vi C cấp tính (có 20~30% có triệu chứng), nhiễm mãn tính (70~80%) có thể gây xơ gan, xơ gan mất bù, ung thư biểu mô tế bào gan.
1. Triệu chứng lâm sàng của bệnh viêm gan siêu vi C:
-
Hay uể oải, mệt mỏi kéo dài.
-
Hay buồn nôn, rối loạn tiêu hóa.
-
Đau bụng hoặc vùng quanh bụng.
-
Nước tiểu thường xuyên có màu sậm.
-
Da chỉ vàng khi gan đã bị hư hại nặng.
-
Phân nhạt màu.
Do các triệu chứng của viêm gan do siêu vi C không thực sự rõ nét, diễn tiến chậm, chỉ khi gan bị tổn hại nặng mới phát hiện, dẫn đến chẩn đoán trễ sau vài năm.
2. Xét nghiệm chẩn đoán viêm gan siêu vi C:
Có các phương pháp xét nghiệm bệnh:
-
Xét nghiệm men gan: Cũng như HBV, dựa vào các Enzyme như ASL, ALT, ALP... để chẩn đoán các rối loạn, tổn hại của gan.
-
Xét nghiệm miễn dịch: có thể chẩn đoán bệnh viêm gan C dựa trên các dấu ấn miễn dịch Anti-HCV (HCV-Ab)
-
Xét nghiệm sinh học phân tử:
-Định tính/định lượng HCV-RNA
-Xác định kiểu gen (Genotype) HCV: thực hiện khi HCV-RNA (+), ở Việt Nam thường gặp nhất là Genotype 1,2 và 6.
-Xác định kiểu gen SNP (a)-Il28B: là loại xét nghiệm mới, tiên lượng đáp ứng θ (thời gian thực hiện tốt nhất là trước θ)
-
Chẩn đoán hình ảnh: Siêu âm, chụp CT, MRI.
Đọc thêm bài
Chức năng Sinh lý của Gan:
Tại đây!